Ασφάλεια.
Το υποβρύχιο κυνήγι είναι ομαδική ενασχόληση. Το ζευγάρι δεν είναι τόσο ζήτημα επιλογής όσο κυρίως προϋπόθεση, θεμελιώδη συνθήκη ασφάλειας. Δεν είναι τυχαίο πως όσοι έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα κάνοντας ψαροτούφεκο, ήταν σε εκείνη τη μοιραία τελευταία κατάδυση του, μόνοι τους. Επέστρεψαν, χωρίς κάποιον να τους προσέχει, να καιροφυλακτεί για αυτούς και αυτό πέρα από ανείπωτα λυπηρό είναι αυτόματα ένα αδιάσειστο δεδομένο που δεν σηκώνει κανένα είδος αμφισβήτησης. Ο θάνατος όπως και η γέννηση είναι ίσως τα μόνα φαινόμενα που χαίρουν απόλυτης αντικειμενικότητας. Το εντυπωσιακότερο όλων όμως είναι πως αρκεί μόλις μια λάθος εκτίμηση, μία λάθος βουτιά για να τελειώσουν όλα ανεξάρτητα εμπειρίας και πλήθους προγενέστερων επιτυχημένων επαναλήψεων...
Κανένας από τους εκλιπόντες δεν ήταν άπειρος, κανένας δεν βούταγε για πρώτη φορά, και επιβεβαιωμένα κανείς δεν ήθελε να πνιγεί εκείνη τη μέρα. Κανένας όμως δεν είχε από πάνω του ένα ζευγάρι να μετρά κάθε στιγμή της βουτιάς και να επιβλέπει τη προσπάθεια του. Το ζευγάρι λοιπόν για το ψαροτούφεκο είναι εξίσου θεμελιακή ανάγκη με τη θάλασσα την ίδια. Απλά και χωρίς εξαιρέσεις. Χωρίς στιγμές απομάκρυνσης, χωρίς υποπεριπτώσεις... Η καλή παρέα άλλωστε κάνει την εξόρμηση, πιο απολαυστική. Πολύ πιο απολαυστική.
Διασκέδαση.
Κατά την ταπεινή μου εκτίμηση, η καλή παρέα είναι πολύ σημαντικότερη για την επιτυχία μίας εξόρμησης, ίσως ακόμη και από τα ίδια τα θηράματα. Στη θάλασσα πηγαίνουμε για να ψυχαγωγηθούμε και να γυρίσουμε σ’ αυτούς που αγαπάμε ακέραιοι και αναζωογονημένοι×και το ζευγάρι βοηθάει ποικιλοτρόπως προς αυτή τη κατεύθυνση. Το ταξίδι, τα καλαμπούρια, τα πειράγματα, το ψάρεμα, η γλυκιά ταλαιπωρία της εξόρμησης, η κούραση, η πείνα, η δίψα× όλα είναι συνθήκες που μοιράζεσαι, που ζεις μαζί με κάποιον. Το ταξίδι της επιστροφής, τα αστεία, αποτελούν όλα μέρος του άρρηκτου κώδικα που χτίζεται μεταξύ ανθρώπων που έχουν το ίδιο πάθος. Το υποβρύχιο κυνήγι είναι μια ιεροτελεστία και όταν την μοιράζεσαι με ανθρώπους που εκτιμάς και απολαμβάνεις την παρέα τους μέσα στο νερό, μετατρέπεται σε μία απίστευτα απολαυστική εμπειρία. Γίνεται γιορτή.
Για μένα οι εξορμήσεις με του φίλους μου, με γεμίζουν με προσμονή και ενθουσιασμό ανάλογό ίσως και μεγαλύτερο από τις σχολικές εκδρομές όταν ήμουν ακόμη μικρό παιδί. Κυριολεκτικά δεν βλέπω την ώρα να τους συναντήσω, να με πειράξουν για τα κουσούρια μου, να ανταποδώσω, να σκάσουμε στα γέλια και να χαθούμε στη θάλασσα μέχρι οι αισθήσεις να χορτάσουν και το σώμα να καμφθεί από τον κόπο που φέρνει το κολύμπι και οι βουτιές. Να γυρίσουμε πίσω γεμάτοι κούραση με διάπλατα χαμόγελα ευτυχίας και χαράς, ίσως και με λίγα ψάρια. Για μένα άλλωστε όλες αυτές οι στιγμές είναι στην ουσία το ίδιο το ψαροτούφεκο. Όλα αυτά τα στοιχεία. Οι φίλοι, το ταξίδι, τα πειράγματα, οι εικόνες, η χαρά... Και χαρά που δεν μοιράζεται δεν είναι στα αλήθεια χαρά× προσωπικά δεν νοείται καν. Αλλά δεν ήταν πάντα έτσι... Πήρε λίγο καιρό. Χρειάστηκε χρόνο να καταλήξω στους φίλους μου. Χρειάστηκε προσπάθεια για να τους ξεχωρίσω μέσα στο πλήθος.
Τύποι προβλημάτων.
Όλα αυτά τα χρόνια που ασχολούμαι με την θάλασσα έχω γνωρίσει πολύ κόσμο και έχω πάει για βουτιά με αρκετούς. Μικρός όταν ήμουν, ενθουσιώδης και αθώος, όπως με έμαθε η οικογένεια μου, μπορούσα να καταλήξω στη θάλασσα για ψάρεμα κυριολεκτικά με τον οποιοδήποτε... Η σκέψη μου ήταν κάπως ηλιθιωδώς παιδιάστικη: «Είσαι ψαροτουφεκάς; Μπορώ να σε κάνω παρέα. Σίγουρα μπορώ να σε κάνω παρέα» Οι κανονικοί μη ψαροτουφεκάδες φίλοι μου, σέβονταν το πάθος μου για το νερό, αλλά δεν μπορούσαν να με ακολουθήσουν. Κατά συνέπεια έπρεπε να αναζητήσω νέες παρέες. Στην αρχή ήταν λίγο δύσκολο, αλλά όσο πέρναγε ο καιρός είχα όλο και περισσότερες επιλογές και η μικρή μου πορεία στα περιοδικά συνέβαλε προς αυτή τη κατεύθυνση της διευκόλυνσης.
Η όποια εμπειρία συνέλεξα από την συναναστροφή μου με αρκετούς και ταυτόχρονα διαφορετικούς μεταξύ τους ανθρώπους, με βοήθησε να καταλάβω κάποια σημαντικά ζητήματα. Συνοψίζοντας καταλήγει κανείς πως συνήθως οι ψαροτουφεκάδικες σχέσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα που προκύπτουν από αμιγώς εγωιστικά κίνητρα. Όταν είσαι και λίγο περισσότερο γνωστός οι περισσότεροι που θα βρεθούν στο νερό μαζί σου, θα προσπαθήσουν να σου αποδείξουν πως έχουν περισσότερες ικανότητες από εσένα. Γενικά δεν είναι καθόλου σπάνια περίπτωση να βρεθείς σε έναν μη ομολογημένο αγώνα απέναντι σε κάποιον με τον οποίο πήγες μαζί στη θάλασσα απλά για να περάσεις καλά. Δεν μπορούσα ποτέ να έχω εικόνα για το πόσο ανταγωνιστικοί γινόμαστε κάτω από το νερό ή πόσο ανάγκη έχουμε να αποδείξουμε τις περίφημες ικανότητες που δεν έχουμε αλλά θα θέλαμε. Δεν μπορούσα μέχρι που το έζησα αρκετές φορές και τελικά κατάλαβα.
Όταν ήμουν πιο νέος και πολύ πιο ανώριμος συχνά ενέδιδα, μέχρι που τελικά κατάλαβα τη ματαιότητα και το πόσο μακριά με κράταγε από την πραγματική απόλαυση της επαφής με τη θάλασσα. Οι άνθρωποι και οι συμπεριφορές μας μερικές φορές μπορεί και να αποκλίνουν από το φυσιολογικό ή το νοητά λογικό. Και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει. Έχω ζήσει επιστροφές από το νερό με βουβαμάρα και βρισιές απλά γιατί τελείως τυχαία είχα βγάλει το μεγαλύτερο ψάρι εκείνη τη μέρα... Έχει χρειαστεί να μαζέψω δύτη από περιστατικό υποξίας γιατί ήθελε να καρτερεύσει λίγο πιο βαθειά…
Δεν είμαι τέλειος. Ποτέ δεν θα γίνω, αλλά ξέρω αρκετά καλά μέχρι που φτάνω και δεν με νοιάζει αν κάποιος βγάλει πιο μεγάλο ψάρι από εμένα. Εχω πάει στη θάλασσα με υπερπρωταθλητές και έχω νιώσει τι σημαίνει βάθος, και πόσο σχετικό είναι να δηλώνεις βαθύτης. Εκείνο όμως που σίγουρα με νοιάζει είναι να ευχαριστιέμαι το νερό και να βρίσκομαι με ανθρώπους που σέβομαι και με εμπνεόυν. Ανθρώπους που αγαπούν τη θάλασσα όσο και εγώ ή και περισσότερο και δεν βλέπουν το υποβρύχιο κυνήγι σαν μέσω αυτοπροβολής και νοηματοδότησης της ίδια τους της ύπαρξης. Ανθρώπους που σέβονται τα θαλασσινά πλάσματα αλλά και εμένα τον ίδιο σαν αυτό που είμαι και όχι για τις ενδείξεις στο ρολόι μου... Ανθρώπους! Πάνω και περισσότερα από όλα.
Ρεαλιστικά Ιδανικό.
Οι ανθρώπινες σχέσεις όμως είναι δύσκολες. Τόσο δύσκολες που στην ουσία καθεμία αποτελεί έναν μικρό άθλο, με κάμποσες επιβεβλημένες θυσίες απλά και μόνο για να μείνει ζωντανή. Στην εποχή του ατομικισμού και της αυτοπροβολής που εγωισμοί κανιβαλίζονται συστηματικά για την επικράτηση, οι σχέσεις γενικότερα περνούν κρίση. Οι άνθρωποι καταναλώνουν αλλήλους αντλώντας συνήθειες από τον τρόπο που αποκτούν αγαθά. Τα ίδια τα συναισθήματα είναι εφήμερα και οι τακτικές της δοσοληψίας μεταγγίζονται στο στερέωμα των διαπροσωπικών σχέσεων. Η αγάπη, η ειλικρίνεια και οι αγαθές προθέσεις συχνά λογίζονται σαν στοιχεία, των αδυνάτων, των ξεπερασμένων... Κάνεις παρέα κάποιον για να πάρεις, για να προσδώσεις στην εικόνα σου. Να μπορείς να δείξεις, αφού τόσο νοιάζεσαι για ανθρώπους που δεν σε ξέρουν αλλά, αλλά θαυμάζουν την εικονική σου ευτυχία μέσα από άψυχες συσκευές που αγόρασαν επειδή τους είπαν κάτι φιγούρες σε μία ρεκλάμα. Είναι σκληρά και δύσκολα, αλλά όχι ανέφικτα.
Είναι δύσκολο να βρεις ζευγάρι για τη θάλασσα. Κάποιον που να σέβεσαι και να εκτιμάς, κάποιον που θα βουτήξεις για να σώσεις από πνιγμό, όπως θα έκανε και αυτός για εσένα. Είναι δύσκολο αλλά δεν είναι απίθανο. Ειδικότερα αν βάλουμε λίγο νερό στο κρασί μας και αντιληφθούμε το προφανές× όπως εμείς δεν είμαστε τίποτα που να θυμίζει τέλειο, έτσι και ο άλλος δεν οφείλει σε κανέναν μία κάποια τελειότητα. Ένας μη ανταγωνιστικός άνθρωπος, έτοιμος να μοιραστεί, με λίγο νιονιό, (που έλεγε και η μακαρίτισσα η γιαγιά μου), με καλή καρδιά και αγάπη για τη θάλασσα είναι πολύτιμα υπεραρκετός. Αν μπορεί να βουτήξει όσο εμείς ή ακόμη καλύτερα περισσότερο, τότε είναι ιδανικός.
Η μουσική, τα γούστα στο φαγητό, τα αγαπημένα αθλητικά σωματεία και οι πολιτικές πεποιθήσεις μπορεί να διαφέρουν αλλά και πάλι αυτό δεν είναι κάτι. Κάτω από την ένωση του ψαροτούφεκου, όλα αυτά τα εν δυνάμει σημεία τριβής μετατρέπονται εύκολα σε πηγές καζούρας, αρκεί να μιλάμε για έναν επιβεβαιώμενα καλόκαρδο, καλοπροαίρετο άνθρωπο, που δεν έχει σύνδρομα ευθιξίας και ούτε υπέρτατη ανάγκη να επιβάλλει πάντα την άποψη του. Άνθρωπο, με επίπεδο, ευγένεια, στοιχειώδη καλλιέργεια και υπαρκτό ηθικό πλαίσιο.
Από την προσωπική μου πείρα άλλωστε τα καλύτερα μου ζευγάρια ήταν άνθρωποι που στη κανονική τους ζωή ήταν τελείως διαφορετικοί από εμένα, ακόμη και άνθρωποι που θεωρητικά τουλάχιστον είχαν ολωσδιόλου αντίθετα ιδεώδη. Είναι εξάλλου και αυτό έναν κομμάτι του μεγαλείου του ψαροτούφεκου και της θάλασσας που ενώνει τους ανθρώπους πέρα από παρατάξεις, σωματεία και κοινωνικές ομάδες. Και αυτό είναι μαγικό. Ο ίδιος ο δεσμός που ενώνει τους ανθρώπους που έχουν περάσει μέρες στη θάλασσα είναι μαγικός. Να δίνεις, να μοιράζεσαι, να κοπιάζεις και να γεύεσαι. Να πίνεις από το ίδιο μπουκάλι νερό, να κόβεις το τελευταίο σάντουιτς στη μέση ή να βάζεις την γυναίκα σου να ετοιμάζει κέικ για να φάτε οι μαντράχαλοι μετά τη βουτιά, με τα χέρια να έχουν πάθει αγκύλωση από το κρύο και τα πόδια να έχουν κοκαλώσει. Αλλά τα γέλια, γέλια... Με τις μύξες να τρέχουν και να συνοδεύουν τις περιγραφές για το ψάρι που ξεγλίστρησε του καμακιού και του άλλου που υπέκυψε. Είναι ένα εντυπωσιακό αλισβερίσι συναισθημάτων, μια συνθήκη σχεδόν μυσταγωγική μέσα στην οποία μοιράζεσαι χαρές και λύπες έχεις ευθύνες και υποχρεώσεις. Ζεις!
Ευθύνες, Υποχρεώσεις.
Οι σχέσεις είναι άθλος γιατί ακριβώς έχουν τεράστιο τίμημα χωρίς καμία προσδοκία ανταπόδοσης ή τουλάχιστον έτσι οφείλουμε. Δίνεις, μοιράζεσαι, χαρίζεις χωρίς να περιμένεις, απλά επειδή η χαρά του άλλου είναι πλέον και δικιά σου χαρά. Αυτό άλλωστε είναι κάτι που χαλκεύεται ως άρρηκτο στοιχείο της προσωπικότητας μας και ξεκινά από την ανατροφή μας στο σπίτι... Ζήτημα που σίγουρα δεν επηρεάζεται σημαντικά από την ανάγνωση ενός μόλις άρθρου.
Πέρα όμως απ’ το στίγμα, το μουλινέ, τα γάντια και το όπλο που μπορείς να δώσεις στο ζευγάρι σου, υπάρχει ένα τεράστιο υποσύνολο ευθυνών, για τις οποίες πρακτικά είσαι υπόλογος απέναντι στην οικογένεια του. Ευθύνες που πρέπει να σε βαραίνουν από νωρίς και κυριολεκτικά για πάντα, καθώς δεν θες ποτέ να βρεθείς απέναντι τους ηθικά υπαίτιος απλά επειδή δεν ήσουν εκεί όταν σε είχε ανάγκη περισσότερο από ποτέ. Δεν θες να βρεθείς καν απέναντι στον εαυτό σου με τέτοια ευθύνη. Τον προσέχεις και σε προσέχει. Απλά και ξεκάθαρα χωρίς κανένα περιθώριο αμφισβήτησης αυτής της άρρηκτης θέσης. Τον προσέχεις και σε προσέχει. Κανένα ψάρι, κανένα όπλο, καμία γουλιά νερό δεν πρέπει να διακόψει αυτό το αξίωμα. Ποτέ.
Επίσης και πριν απ’ όλα το ζευγάρι σαν δικλείδα ασφαλείας δεν έχει κανένα απολύτως νόημα αν δεν μιλάμε για στοιχειωδώς εκπαιδευμένους ανθρώπους που έχουν ιδέα για το πως να ενεργήσουν ενώπιον ενός κρίσιμου περιστατικού. Ακόμη όμως και αν υπάρχει εκπαίδευση καλό είναι δύο φορές το χρόνο να επαναλαμβάνεται η διαδικασία διάσωσης είτε στο περιθώριο μία φόλας, είτε τον Μάιο που οι εξορμήσεις είναι ούτως ή άλλως καθαρά προπονητικές. Επιπροσθέτως όσο καλά προετοιμασμένος και να είναι ο άλλος δεν πρέπει ποτέ να αφήνουμε τη ζωή μας πάνω του και πρέπει πριν απ’ όλους να φροντίζουμε εμείς οι ίδιοι για τη προσωπική μας ασφάλεια, αποφεύγοντας να εκθέσουμε το ζευγάρι μας σε καταστάσεις που δεν μπορεί ή δεν έχει κανένα λόγο να διαχειριστεί. Οι ριψοκίνδυνες συμπεριφορές από όπου και να προέρχονται δεν πρέπει να λαμβάνονται καθόλου αψήφιστα, καθώς υποδηλώνουν συναισθηματική ανισορροπία και είναι ο προπομπός πολύ μεγάλων προβλημάτων.
Εν κατακλείδει, οφείλουμε να είμαστε υπομονετικοί και να δίνουμε στη σχέση αλλά και στους ανθρώπους χρόνο, χώρο και ευκαιρίες. Οι σχέσεις χτίζονται με το χρόνο και τρέφονται από τις κοινές εμπειρίες. Επίσης πρέπει να θυμόμαστε πως οι άνθρωποι στα πρώτα στάδια της γνωριμίας μας παρουσιάζουμε τις καλύτερες εκδοχές μας και μας παίρνει λίγο χρόνο πριν αποκαλύψουμε τις παραξενιές μας. Ως εκ τούτου δεν είναι κακό να είμαστε μία ιδέα επιφυλακτικοί, αλλά να στην ουσία μας να προσπαθούμε ζούμε τις σχέσεις χωρίς να μας έχουν στεναχωρήσει ποτέ.
Πεμπτουσία.
Πάμε στη θάλασσα για να ψυχαγωγηθούμε και μόνο. Κάνουμε ψαροτούφεκο γιατί αγαπάμε τη θάλασσα και τα πλάσματα της και το μοιραζόμαστε με ανθρώπους που εκτιμούμε και εμπιστευόμαστε γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος× γιατί είναι πιο όμορφα έτσι. Το σωστό ζευγάρι διευκολύνει το έργο μας, μοιράζεται και μοιράζει, πάνω από όλα το όνειρο και τις αξίες. Αντιλαμβάνεται τις ίδιες προτεραιότητες, δεν μας φθονεί και το μόνο που ζητά είναι ποιοτικό χρόνο μαζί μας και μετά από κάμποση τριβή δεν χρειάζεται να του εξηγούμε, νιώθει.
Το σωστό ζευγάρι κάνει το ταξίδι ομορφότερο και κυρίως ασφαλέστερο και μας βοηθά να απολαύσουμε αυτήν την μοναδική εμπειρία της επαφής με τη θάλασσα με έναν πρωτόγνωρο τρόπο, με ασύγκριτη ένταση και ξεχωριστή ποιότητα συναισθημάτων. Η θάλασσα πάντα δοκίμαζε του άντρες, τους τράβαγε με την μαγεία της και μετά τους έδενε σε ένα. Ένα σύνολο, μία ομάδα. Οι φίλοι που έχω από το ψάρεμα είναι λίγοι συγκριτικά με όσους γνωρίζω, αλλά είναι όλοι ξεχωριστοί και δοκιμασμένοι με τρόπους και βαθμούς που οι στεριανοί μου φίλοι δεν έχουν δοκιμαστεί, ούτε πρόκειται. Πρόπερσι έχασα έναν απ’ αυτούς και έναν κομμάτι της ψυχής μου ξεριζώθηκε και τον ακολούθησε στο μπλε που τον σκέπασε για πάντα. Τα λόγια σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν επαρκούν για να περιγράψουν τα συναισθήματα. Τα λόγια αυτές τις στιγμές περιττεύουν.
Οφείλουμε να αγαπούμε σαν να μην έχουμε ποτέ πληγωθεί και να δίνουμε σαν να μην μας έχουν ποτέ στερήσει, σαν να μην μας έχουν ποτέ πάρει... Διαλέξτε τους φίλους αλλά μην φοβηθείτε να χάσετε ένα στίγμα, ένα ψάρι στη μοιρασιά ή μια καλή κουβέντα. Ο χρόνος όλα τα νικά και οι μνήμες αλλάζουν με τον ρυθμό που αλλάζουμε εμείς οι ίδιοι που της φέρουμε. Στο τέλος οι άνθρωποι που αγαπήσαμε και μας αγάπησαν θα γίνουν ψηφιακά δεδομένα και αλληλουχίες χημικών ενώσεων. Ορμόνες που καθορίζουν σκέψεις... Στο τέλος εμείς οι ίδιοι θα γίνουμε αναμνήσεις. Ο χρόνος όλα τα νικά. Το θέμα είναι τουλάχιστον εμείς να έχουμε προσπαθήσει να μην γίνουμε λύκοι για τους συνανθρώπους μας. Να είμαστε εδώ για να δώσουμε. Να είμαστε εδώ για τη θάλασσα και την ανθρωπιά.