Αγαπητέ αναγνώστη, στο πρώτο μου άρθρο στο Βυθό, επέλεξα να σου συστηθώ μέσω της προσέγγισης μου στο κυνήγι του ψαριού που αγαπώ να κυνηγώ. Σήμερα σκοπεύω να σου γνωρίσω και τον τόπο που ψαρεύω. Είμαι γέννημα θρέμμα Θραξ. Έμαθα και αγάπησα το ψαροτούφεκο στο Θρακικό Πέλαγος, ίσως το πλέον ιδιαίτερο πέλαγος, από πλευράς συνθηκών, του Ελληνικού Αρχιπελάγους.

Το Θρακικό πέλαγος είναι η βορειοανατολική περιοχή του Βόρειου Αιγαίου, που εκτείνεται από τις ανατολικές ακτές της Χαλκιδικής έως τις δυτικές ακτές της χερσονήσου της Καλλίπολης στην Ανατολική Θράκη (Ελλήσποντος). Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να μεταφέρω την εμπειρία μου από το ψάρεμα σε αυτό το θαλάσσιο οικοσύστημα, επικεντρωνόμενος κυρίως στα παράλια της Δυτικής Θράκης, όπως αυτά οριοθετούνται από τους ποταμούς Έβρο και Νέστο, από Ανατολικά και Δυτικά αντίστοιχα. Θα εξαιρέσω τα νησιά του Θρακικού, τα παράλια της ανατολικής Θράκης αλλά και το τμήμα του που οριοθετείται από το ποταμό Νέστο και τις ακτές της Χαλκιδικής, μιας και είτε δεν έχω κολυμπήσει σε αυτά τα νερά, είτε οι θαλάσσιες συνθήκες διαφοροποιούνται αρκετά.

Στον τίτλο το άρθρου χαρακτηρίζω το Θρακικό πέλαγος ως ένα παράδεισο (;) με κολασμένες συνθήκες. Παράδεισος διότι η μορφολογία των βυθών του επιτρέπει την αλίευση εξαιρετικών θηραμάτων, σε ιδιαίτερα μικρά βάθη, δυστυχώς όμως δίνει και τη δυνατότητα στον ατέλειωτο τουρκικό αλιευτικό στόλο να βιάζει νυχθημερόν τις απέραντες ισοβαθείς των διεθνών υδάτων του. Οι συνθήκες όμως που θα συναντήσει τις περισσότερες φορές ο υποβρύχιος κυνηγός μόνο ευνοϊκές δεν είναι, συνήθως είναι τόσο σκληρές που δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό «κολασμένες».

Συνθήκες

Η Γεωγραφική θέση του Θρακικού πελάγους, η μόνη ελληνική θαλάσσια περιοχή βορειότερα του 40^ου παραλλήλου, η μεγαλύτερη λεκάνη απορροής του Αιγαίου, την οποία συνθέτουν οι ποταμοί Έβρος, Νέστος, το αχανές σύμπλεγμα μικρότερων ποταμών (ορμητικών όμως και με ιδιαίτερη υψηλή πυκνότητα φερτών υλικών επί των υδάτων τους, λόγω της έντονης μορφολογίας της οροσειράς της Ροδόπης), λιμνών, λιμνοθαλασσών και ελών που αυτοί περιβάλλουν, καθώς και ο Ελλήσποντος, είναι οι παράγοντες που δημιουργούν τις συνθήκες στις οποίες καλείται να ανταπεξέλθει ο ψαροτουφεκάς του Θρακικού και θα προσπαθήσω να περιγράψω.

Ορατότητα

Η διαύγεια των νερών, λόγω των ζωικών και φυτικών υπολειμμάτων που μεταφέρουν οι ποταμοί είναι ιδιαίτερα χαμηλή και σπανίως θα ξεπεράσει τα 10μ. Οι ντόπιοι ψαροκυνηγοί θεωρούμε καθαρά νερά αυτά στα οποία μπορούμε να χειριστούμε ένα όπλο 90εκ. Στα 25 χρόνια που ψαρεύω το Θρακικό, δεν συνάντησα ποτέ ορατότητα μεγαλύτερη των 20μ. Η «θολούρα» δεν οφείλεται στον άνεμο ή στον κυματισμό, όπως θα περίμενε κανείς. Ναι μεν επηρεάζουν, αλλά ο κύριος παράγοντας είναι η κατεύθυνση των ρεμάτων, το ανατολικό ρέμα μετακινεί νερά πράσινου χρώματος και eεξαιρετικά χαμηλής διαύγειας, το επονομαζόμενο «Μπατάκι» (από την τουρκική λέξη batâk που μεταφράζεται λάσπη). Το Δυτικό ρέμα από την άλλη λειτουργεί ευεργετικά, μεταφέρει ζεστά και διαυγή νερά και αυξάνει δραματικά και την παρουσία ψαριών.

Θερμοκρασία

Δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλη θάλασσα στη Ελλάδα, που οι μονοψήφιες θερμοκρασίες νερού κατά τους χειμερινούς μήνες να μην αποτελούν σοκαριστικό νέο, αλλά μια απόλυτα αναμενόμενη κανονικότητα. Ακόμη και ως τα μέσα του καλοκαιριού η επιφανειακή θερμοκρασία είναι σταθερά κάτω από τους 20°C και σαν να μην έφτανε αυτό το θερμοκλινές είναι έως και τα μέσα Αυγούστου τις περισσότερες μέρες πάνω από τα 8m.Το θερμοκλινές του Θρακικού είναι ίσως η δυσκολότερη, στο να αποδοθεί στον γραπτό λόγο, συνθήκη. Θα αρκεστώ να αναφέρω πως μεσούντος του καλοκαιριού, χρειάζεται 7mm σακάκι για να επιχειρήσεις βουτιές κάτω από το θερμοκλινές.

Ρέμα

Οι τρομερές διαφορές θερμοκρασίας που περιέγραψα παραπάνω, αλλά και ο Ελλήσποντος, έχω την αίσθηση πως είναι οι κύριοι παράγοντες που τα ρέματα του Θρακικού είναι ασυγκράτητα! Οι διευθύνσεις τους αυτές που περιέγραψα και παραπάνω, Ανατολικό και Δυτικό, με το δεύτερο να έχω την αίσθηση πως είναι συνήθως εντονότερο. Στα μεσοπέλαγα κομμάτια έχω έρθει πολλάκις αντιμέτωπος με ρέμα, το οποίο ταξιδεύει τη βάρκα με 5 knots. Μια ένταση της τάξης των 1.5 knots, είναι η συνήθης συνθήκη.

Τα ψάρια

Αυτές οι συνθήκες λοιπόν, δημιουργούν ένα ιδιαίτερα ευτροφικό περιβάλλον, το οποίο θα ήταν αδύνατο να μην επηρεάσει και την ιχθυοπανίδα της περιοχής. Υπάρχουν ακόμα κάποια ψάρια, που παρά την υπεραλίευση είναι σε μεγαλύτερα μεγέθη από τον μέσο όρο του είδους. Πιθανολογώ πως το γεγονός αυτό, οφείλεται στην αφθονία τροφής και στην ανάγκη συσσώρευσης λίπους, ώστε να αντιμετωπίσουν τις χαμηλές θερμοκρασίες συντελούν σε αυτό.

Δύο είναι τα ψάρια σύμβολα του Θρακικού πελάγους ο Γκρανιός (Argyrosomus regius) και το Νιάκι (Mugil cephalus). Οι γκρανιοί, όπως αναφέρει και ο Θέμος Ποταμιάνος, κάποτε κατέκλυζαν τις ξέρες του Β. Αιγαίου και συγκεντρωνόντουσαν σε μεγάλα κοπάδια, κατά την αναπαραγωγή, στις εκβολές των ποταμών της περιοχής. Αυτή η συνήθεια τους, καθώς και η ευκολία σύλληψης, λόγω του αδηφαγίας τους, οδήγησε το είδος στο χείλος της εξαφάνισης. Αποτελούν το Άγιο Δισκοπότηρο των ντόπιων ψαράδων και μόνο την τελευταία πενταετία έχει παρατηρηθεί μια σημαντική αύξηση του πληθυσμού, κατά πάσα πιθανότητα, λόγω της εντατικής εκτροφής τους είδους στις ιχθυοκαλλιέργειες της Ν. Ελλάδος.

Ειδική μνεία εκτιμώ πως πρέπει να γίνει στο Νιάκι (Κέφαλος ο Κοινός – Mugil Cefalus). Το είδος έχει συγκεκριμένες μεταναστευτικές ροές από τα μέσα του Καλοκαιριού ως και τα μέσα του φθινοπώρου, από ανατολή προς δύση και πιο συγκεκριμένα προς κάποιες από τις πολυάριθμες εκβολές ποταμών και λιμνοθαλασσών της περιοχής, με σκοπό την αναπαραγωγή. Θεωρείται από τους γνώστες το νοστιμότερο ψάρι της Θρακικής ακτογραμμής, η αξία της σάρκας του είναι γνωστή από την αρχαιότητα (γίνεται ειδική αναφορά του Αθηναίου στους Δειπνοσοφιστές). Το νιάκι κυνηγιέται αποκλειστικά και μόνο με ρηχό ή ακόμα και επιφανειακό καρτέρι, μιας και σε αντίθεση με άλλα είδη κεφάλων, δεν βραχώνει ποτέ και αγαπάει τα μεγάλα ξενέρια ή βράχους που θέλουν ελάχιστα για να ξενερίσουν.

Κλείνω την αναφορά μου στα τοτέμ του Θρακικού και επικεντρώνομαι στα είδη τα οποία απευθύνεται ως επί το πλείστων ο ψαροκυνηγός. Από την οικογένεια των επινέφελων, το μόνο είδος που συναντάται είναι ο ροφός, καθόσον τα υπόλοιπα είδη έχουν απειροελάχιστη συχνότητα εμφάνισης. Ακόμα και ο ροφός όμως δεν είναι το χαρακτηριστικό ψάρι της περιοχής, οι ιδιομορφίες του Θρακικού και κυρίως οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες οι οποίες δυσχεραίνουν τρομακτικά την αναπαραγωγή του, καθιστούν το είδος ιδιαίτερα σπάνιο.

Ο ψαροκυνηγός του Θρακικού λοιπόν, θα στρέψει αναγκαστικά τη βέργα του σε άσπρα ψάρια, και αναλόγως της εποχής και των συνθήκων, και σε κάποια είδη με πελαγικό χαρακτήρα. Λαβράκια, σαργοί, τσιπούρες και κυρίως παντελήδες (σηκιοί) είναι τα είδη που μπορεί να βρει κάποιος σχεδόν όλο το χρόνο. Σε συγκεκριμένες εποχές συναγρίδες και μαγιάτικα σε σχετικά σπάνια μεγέθη για την υπόλοιπη Ελλάδα, θα κάνουν αισθητή τη παρουσία τους στις ρηχοπατιές της περιοχής.

Εξοπλισμός

Όπως είναι φυσικό, ο εξοπλισμός μας θα πρέπει να προσαρμοστεί και στις συνθήκες, αλλά και στα είδη των ψαριών που θα θελήσουμε να κυνηγήσουμε. Οι στολές μας πρέπει να είναι ΖΕΣΤΕΣ, καθώς οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό (άνωση, ευκολία συμπίεσης, αντοχή κτλ.) έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Ιδανικά πέδιλα είναι αυτά που θα μας διευκολύνουν να κινηθούμε σε έντονα ρεματικά νερά και όχι τα προσανατολισμένα στην βαθιά ελεύθερη κατάδοση. Το βάρος πλάτης καθίσταται απαραίτητο αξεσουάρ, πολύ συχνά άνω των πέντε κιλών. Το οπλοστάσιο μας θεωρώ πως επιβάλλεται να είναι πλήρες, αλλά με έμφαση στα μικρά και πολύ μικρά όπλα (50 – 85cm σωλήνα).

Ψαρευτική Προσαρμογή

Θεωρώ πως ένα από τα μεγαλύτερα προσόντα του ψαροτουφεκά είναι η προσαρμοστικότητα, για τον ψαροτουφεκά του Θρακικού δε, θεωρώ πως είναι το απόλυτο. Οι συνθήκες που περιγράφησαν παραπάνω και κυρίως η μη προβλέψιμη εναλλαγή τους, καθιστούν την προσαρμοστικότητα, την γνώση του περιβάλλοντος και την εμπειρία, αρετές σαφώς σημαντικότερες από τις επιδόσεις και την τεχνική (αναφέρομαι στη τεχνική κατάδυσης), αυτές είναι που θα διαμορφώσουν τον τελικό ψαρευτικό αποτέλεσμα. Ο ψαροτουφεκάς του Θρακικού δεν θα χρειαστεί να ψαρέψει βαθιά, διότι τα μεσοπέλαγα κομμάτια, σπανίως ξεπερνούν τα 20μ και ακόμα σπανιότερα το θερμοκλινές θα επιτρέψει το ψάρεμα σε αυτούς τους τόπους. Επιπρόσθετα θα πρέπει να μπορεί να εναλλάξει ψαχτήρι και καρτέρι, να ψαρέψει με πολύ μικρούς χρόνους επαναφοράς και με μηδαμινή χαλάρωση. Εν ολίγοις, το κυνηγετικό ένστικτο, σε συνδυασμό με την πείρα, θα μας οδηγήσει στην σωστή επιλογή ή στην εναλλαγή ψαρευτικού πλάνου.

Αντί Επιλόγου

Καλοκαίρι 2021

Από τη πρώτη μέρα του Ιουνίου έως και τα τέλη Αυγούστου, η διαύγεια των νερών στο Θρακικό δεν έχει ξεπεράσει τα 3m. Η θερμοκρασία επιφάνειας επί τουλάχιστον δύο μήνες είναι 29°C, ενώ κάτω από το θερμοκλινές, το οποίο συναντάται στα 12m, η θερμοκρασία πέφτει κατά 12-13°C. Συνθήκες πρωτόγνωρες, οι οποίες έχουν οδηγήσει την πλειονότητα των ψαροτουφεκάδων της περιοχής να περιορίσουν στο ελάχιστο τις εξορμήσεις τους. Υποπτεύομαι πως αν το φαινόμενο εμφανιστεί και τις επόμενες χρονιές, ο πληθυσμός των Θρακών υποβρυχίων κυνηγών θα μειωθεί δραματικά. Αυτό όμως είναι το ελάσσον, καθώς η θάλασσα μας φωνάζει με κάθε τρόπο πως είναι άρρωστη. Ο πάλαι ποτέ παράδεισος χάνεται και οφείλουμε να την ακούσουμε!

ΥΓ: Ευχαριστώ από καρδιάς τους κυρίους Κωστή Προμπονά και Νεοπτόλεμο Τερλεμέ, τα άρθρα των οποίων για το Θρακικό, αποτέλεσαν πηγή γνώσης και έμπνευσης.

 ΔΕΙΤΕ TΟ VIDEO