Μετά την προβολή αυτού του εκπληκτικού ντοκιμαντέρ ένιωσα την ανάγκη να γράψω γι'αυτό, καθώς και να έρθω σε επαφή με τον σκηνοθέτη του, κύριο Λευτέρη Χαρίτο και να μου απαντήσει σε κάποιες ερωτήσεις που μου είχαν δημιουργηθεί…

Ο άνθρωπος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το νερό. Από την ώρα που το έμβρυο σχηματίζεται και αρχίσει να ζει μέσα στην μήτρα, βρίσκεται μέσα στο νερό. Κατά ένα εκπληκτικό τρόπο το σώμα μας έχει το ίδιο ποσοστό νερού με τον πλανήτη μας. Αν το δούμε σαν ένα σύνολο και όχι χωριστικά είναι θεϊκό. Ο συνβουτηχτής του Ζακ Μαγιόλ Έντσο Μαγιόρκα είχε πει “Ο Θεός είναι στη θάλασσα γι’ αυτό βουτάω, για να τον βρώ”. Η θάλασσα είναι ένας χώρος μυστικιστικός και θεϊκός και αυτά τα στοιχεία μας αναβλύζει. Κρύβει μέσα της τόσα πολλά που δεν φτάνουν τα χρόνια της ανθρωπότητας να τα ανακαλύψουν όλα. Δίνει τον χώρο και τον χρόνο στον άνθρωπο μέσα από αυτήν να ανακαλύψει καθώς και να θεραπεύσει τον εσωτερικό του κόσμο. Που είναι και το βασικό ζητούμενο στον επίγειο βίο του.

Η ελεύθερη κατάδυση μας προσφέρει την δυνατότητα να μάθουμε να υπάρχουμε αρμονικά στον χρόνο που μας δίνεται να ζούμε αυτή την ζωή, δίχως εντάσεις περιττές σκέψεις και έντονα συναισθήματα. Με αυτό τον τρόπο ερχόμαστε κοντά σε αυτό που ονόμαζαν οι Ιάπωνες Ζεν. Μέσα στο νερό ο νούς παύει να αναλύει, να σκέφτεται, να κρίνει και να συγκρίνει διαδικασίες που σαφώς χρειάζονται, αλλά είναι δύσκολο να μπορούν να ελεγχθούν με συνειδητό τρόπο. Η ελεύθερη κατάδυση λοιπόν είναι ένας επιτυχημένος τρόπος να βρεθεί ο άνθρωπος κοντά στην φύση και να επανασυνδεθεί με την χαμένη του φυσικότητα, που αυτός άλλωστε είναι και ο βασικότερος λόγος όπου υποφέρει.Υποφέρει γιατί δεν μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα, σαν ελεύθερος άνθρωπος, όπως έκανε και όταν ήταν παιδί με αβίαστη φυσικότητα.

Η άπνοια είναι μια μορφή διαλογισμού καθώς κρατώντας την ανάσα σου, το σώμα το πνεύμα και η ψυχή εισέρχονται σε μια εσωτερική κατάσταση γαλήνης και ηρεμίας, γιατί ο νους μένει πράος. Όσο παράδοξο και αν ακουστεί εκτιμάς κάτι, όταν αυτό το στερείσαι. Στερούμαστε λοιπόν την ανάσα μας και μέσα από αυτήν την διαδικασία εκτιμάμε ταπεινά την κάθε μας πνοή. Βλέποντας αυτό το εκπληκτικό ντοκιμαντέρ κατάλαβα πως ο άνθρωπος αποκόπτεται από τα πνευματικά και σε αυτό μερίδιο ευθύνης έχει η σύγχρονη κοινωνία και ο χαοτικός ρυθμός ζωής. Το οδυνηρό αποτέλεσμα αυτού είναι να αποκόπτεται από την φύση, αλλά και από την αλήθεια την μόνη αλήθεια, που δεν είναι άλλη από το να μάθει τον εαυτό του. Με όποιο κόστος.

Ο κος Λευτέρης Χάριτος σκηνοθέτης αυτού του εκπληκτικού ντοκιμαντέρ, που μπορεί κάλλιστα να γίνει σταθμός για την ελεύθερη κατάδυση. Μπόρεσε με έναν απαράμιλλο τρόπο να αγγίξει την ψυχή του μεγάλου θρυλικού δύτη Ζακ Μαγιόλ και να ενσαρκώσει με σπάνια στιγμιότυπα την ζωή του, σε όλες τις εκφάνσεις της. Είναι ένα ντοκιμαντέρ που έχει πολλά να πεί και αγγίζει την ψυχή τόσο του ελεύθερου δύτη, αλλά και άλλο τόσο κάποιου που δεν έχει καμία σχέση με την ελεύθερη κατάδυση. Μα πως να μην άγγιζε άλλωστε, αφού έχουν όλοι την θάλασσα μέσα τους.

Θελω να σταθώ ιδιαίτερα σε κάποιες φράσεις του Ζακ Μαγιόλ. Όπως το περίφημο που είχε πει “καλύτερα να πεθάνω για το πάθος μου παρά να πεθάνει το πάθος μου”. Σε αυτή την φράση αναλύουμε την έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου να είναι άρτια συνδεδεμένος με την φύση και αν μπούμε πιο βαθειά στην κουβέντα αυτή υποδηλώνει εσωτερική ομορφιά και αγριάδα ταυτόχρονα. Βλέποντας και ξαναβλέποντας αυτό το τόσο ξεχωριστό ντοκιμαντέρ, κατάλαβα πως ο Ζακ Μαγιόλ ήταν τόσο άγριος άνθρωπος, που ήθελε να ζεί ελεύθερος, όπως ακριβώς ζουν και τα δελφίνια στον ωκεανό. Είχε τόσο πρωτόγονη άγριαδα μέσα του που δυσκολευόταν να μπει σε κοινωνικά καλούπια. Αυτό φαινόταν ξεκάθαρα στην στιγμή της ζωής του, όπου του έλεγαν οι γιατροί και οι επιστήμονες της τότε εποχής ότι αν πάει βαθύτερα από τα πενήντα μέτρα ο άνθρωπος θα πεθάνει. Η άγρια ψυχή του όμως δεν μπορούσε να χωρέσει αυτή την λογική, καθώς η δελφίνια ζωώδης αλλόκοτη διαίσθηση που τον διακατείχε έλεγε το αντίθετο. Έτσι έδωσε απλόχερα στον κόσμο ένα ρεκόρ που έδειχνε ότι δεν γνωρίζουμε τίποτα για την ελεύθερη κατάδυση και φυσικά για την άπνοια.

ο Umberto Pellizzari

Στην ερώτηση που έκαναν μέχρι που μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος απάντησε “αυτό είναι ένα ερώτημα που πρέπει να ανακαλύψουμε, είμαι πεπεισμένος ότι μπορεί να φτάσει και πιο κάτω”. Άλλο ένα σημείο ιδιαίτερο από τα πολλά που έχει στο ντοκιμαντέρ είναι όταν ο Umberto Pellizzari μιλάει για την συνάντηση που είχε μαζί του, όταν εκείνος ήταν παιδαρέλι και ο Ζακ σχετικά μεγάλος. Ο νεαρός βουτηχτής προσπαθούσε να κάνει επίδειξη στον Ζακ Μαγιόλ κάνοντας βαθιές βουτιές. Στο τέλος ο Umberto τον ρώτησε “Ζακ πως με θεωρείς σαν δύτη”. Εκείνος του απάντησε “δεν ξέρεις τίποτα για την ελεύθερη κατάδυση και την άπνοια και το τι μπορεί να σου προσφέρει. Το μόνο που σε νοιάζει είναι να καταρρίπτεις χρόνους βλέποντας το ανταγωνιστικά”. Τότε τον άφησε σε έναν κολπίσκο που δεν είχε τίποτα και το βάθος δεν ξεπερνούσε τα δώδεκα μέτρα. Ο Umberto έχοντας στο μυαλό του αυτό που μόλις είχε ακούσει, άρχισε να βουτά χαλαρώνοντας, δίχως να τον νοιάζει απολύτως τίποτα. Τότε δήλωσε πως ήταν η πρώτη φορά στην ζωή του, που ένιωσε τα πτερύγια προέκταση του ποδιού του.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σταθούμε και να αναλύσουμε πως ο ανταγωνισμός και ο δυτικός τρόπος ζωής μας κάνει να απομακρυνόμαστε ολοένα από το ζητούμενο, που δεν είναι άλλο από το να ζούμε την κάθε στιγμή της ζωής με όλες μας τις αισθήσεις συνειδητοί στο παρόν, που είναι η μόνη στιγμή στον χρόνο όπου πραγματικά υπάρχουμε. Ο νους έχει την τάση να ανατρέχει στο παρελθόν και να πηδά στο μέλλον ακρωτηριάζοντας το τώρα που δεν είναι τίποτα άλλο από την μεγίστη έκφραση της ζωής. Σε ένα σημείο του ντοκιμαντέρ που σίγουρα θα σας εντυπωσιάσει, ένας μοναχός του Ζεν αναφέρει πως όταν ο εγκέφαλος κάνει πολλές σκέψεις, καταναλώνει περισσότερο οξυγόνο.

Αντιλαμβάνεστε λοιπόν την σπουδαιότητα και την αναγκαιότητα ενός ήρεμου νού τόσο στην ελεύθερη κατάδυση, αλλά και άλλο τόσο στην στεριανή ζωή. Εντύπωση μου έκανε μια φράση του Ζακ Μαγιολ που έλεγε πως όλοι κρύβουμε ένα δελφίνι μέσα μας. Ύστερα από ένα σχετικό ψάξιμο βρήκα χαρακτηριστικά ζωανθρώπων όπως τους ανέφεραν, έμφυτα στοιχεία ζωών από τα αρχέγονα χρόνια, όπου κρατάνε ακόμα και σήμερα θαμμένα μέσα στους ψυχισμούς μας. Αν αναλύσουμε τους μύθους του Αισώπου θα δούμε ότι στις παραβολές του, χρησιμοποιούσε τους ψυχισμούς των ζώων, ώστε να δείχνει αλληγορικά τα έντονα στοιχεία που στιγμάτιζαν κάποιους ανθρώπινους χαρακτήρες. Αναμφίβολα ο Ζακ Μαγιόλ ήταν ένας δελφίνιος άνθρωπος, που έζησε μέσα και έξω από το νερό άγρια και ελεύθερα όπως ζει και το δελφίνι. Ανάπνεε με πνεύμονες όπως αναπνέει και το δελφίνι και κολυμπούσε αρκετά κάνοντας δελφινισμούς, μιμούμενος την κίνηση αυτού του υπέροχου ζώου, που εν τέλει έχει τόσα να μάθει η ανθρωπότητα από αυτό.

Στο υπέροχο αυτό φιλμ φαίνεται ξεκάθαρα το συνονθύλευμα της πολύπλευρης προσωπικότητας που είχε. Ήταν ένας άνθρωπος που του άρεσε να ζει έντονα την στιγμή σαν άγριο ζώο, ερωτικός με τις συντρόφους του παιχνιδιάρης με τους φίλους και τους γνωστούς, όλα αυτά που θύμιζαν έναν χαρακτήρα ζώου ένα χαρακτήρα δελφινιού. Κλείνοντας ήθελα να σας πω πώς αυτό το ντοκιμαντέρ αξίζει και με το παραπάνω καθώς είναι ένα φιλμ που αγοράζοντας το θα σε κάνει να το δεις πολλές φορές και να αναθεωρήσεις πολλά πράγματα όσο αναφορά την ζωή αλλά και τον θάνατο.

Καλές θάλασσες σε όλους σας και να θυμάστε ότι μπορείτε να ζείτε αρμονικά, με χαμόγελο, δίχως εντάσεις, έχοντας ένα ολοζώντανο δελφίνι μέσα σας.

 5 Ερωτήσεις στον Λευτέρη Χαρίτο 

• Β: Τι ήταν αυτό που σας έκανε μέγιστη εντύπωση κατά την διάρκεια των γυρισμάτων;

Λ.Χ.: Η μεγαλύτερη δυσκολία αλλά και ευτυχία στην διάρκεια των γυρισμάτων ήταν ότι ήρθα αντιμέτωπος με ανθρώπους που είχαν γνωρίσει τον θρύλο των θαλασσών Ζακ Μαγιόλ και μπόρεσα να μπω και εγώ μέσα από τα λόγια τους στον κόσμο του. Επίσης, η κατάδυση στις θάλασσες του πλανήτη έχει ξεχωριστεί γοητεία.

• Β: Τι βαθμό δυσκολίας είχατε να βρείτε σκηνές από την ζωή του Ζακ Μαγιόλ;

Λ.Χ.: Ήταν σχετικά εύκολο μιας και ο Μαγιόλ είχε φροντίσει να ακολουθείται από ένα συνεργείο επαγγελματιών κινηματογραφιστών οι οποίοι γύριζαν υλικό. Έτσι υπάρχει στη διάθεσή μας όλο το υλικό από τις καταδύσεις και τα ρεκόρ του καθώς και τα ταξίδια του σε ολόκληρο τον κόσμο.

• Β: Πώς αισθανθήκατε μετά την πραγμάτωση αυτού του ντοκιμαντέρ;

Λ.Χ.: Στην αρχή είχα μεγάλη νευρικότητα για το πώς θα πήγαινε, κυρίως επειδή ήταν μια μεγάλη συμπαραγωγή και επειδή είχαν εργαστεί πολλοί σπουδαίοι επαγγελματίες για την πραγμάτωσή του. Ένιωθα ευθύνη για όλη την εμπιστοσύνη που έδειξαν στο πρόσωπο μου. Μετά τις πρώτες προβολές και ειδικά την ελληνική πρεμιέρα ηρέμησα, γιατί η ταινία είχε την αποδοχή του κοινού. Έπειτα ταξιδεύοντας σε ολόκληρο των κόσμο η ταινία απέκτησε θερμούς οπαδούς.

• Β: Πώς νιώθετε την θάλασσα μέσα σας μετά την δημιουργία του «The dolphin man»;

Λ.Χ.: Την νιώθω πιο κοντά μου, αλλά εξακολουθεί να μου δημιουργεί τεράστιο δέος. Είναι πέρα από τις δυνάμεις του ανθρώπου. Είναι απέραντη, δυνατή και δελεαστική, υπέροχη και μυστηριώδης. Είναι η ίδια η ζωή η θάλασσα.

• Β: Ήταν εύκολο να αποτυπωθεί στον φακό η εσωτερική - φιλοσοφική διάσταση της ζωής του Ζακ Μαγιόλ;

Λ.Χ.: Όχι καθόλου εύκολο δεν ήταν. Η φιλοσοφία είναι ιδέες. Οι ιδέες όταν γίνονται εικόνα αν δεν θέλεις να γίνεις ποιητικός και γλαφυρός και θέλεις σαν κινηματογραφιστής να παραμένεις στα όρια της αφήγησης μιας ιστορίας, πρέπει να σκεφτείς πολύ την εικονοποίηση των εννοιών. Πιστεύω με την βοήθεια όλων των συνεργατών μου το πετύχαμε σε ικανοποιητικό βαθμό. Η ταινία πίστευα από την αρχή ότι είναι πρωτίστως ένα δοκίμιο πάνω στον θάνατο και μετά οτιδήποτε άλλο...