Aγριόσαλπα ή Γερμανός

Χωρίς να έχω διάθεση να κάνω πολιτικό ένα θέμα που αφορά την θάλασσα και το χόμπι μας, θα σας περιγράψω πως έχουμε αυτό το τόσο σπουδαίο θέμα.

Όλα αρχίσαν από μια τέτοια (πολιτική) κουβέντα για λαθρομετανάστες και πρόσφυγες. Παρούσα ήταν και η κυρία Ιωάννα Καρούμπαλη, θαλάσσια Ιχθυολόγος όπου πολύ γρήγορα γύρισε την κουβέντα στην θάλασσα και μας ανέπτυξε σχεδόν όλα όσα αναφέρονται στο θαυμάσιο κείμενο που συνέταξε για μας.

Μετά από την παρότρυνση μου για την σύνταξη ενός άρθρου σχετικού με τα ψάρια εισβολείς και τις συνέπειες της μετανάστευσης τους, στο θαλάσσιο οικοσύστημα της Μεσογείου.

Σε μερικές δεκαετίες θα αναγνωρίζουμε τη Μεσόγειο όπως την ξέρουμε σήμερα; Πολλοί επιστήμονες φοβούνται πως όχι, εκτός εάν ληφθούν πιο δραστικά μέτρα για την προστασία της. Η εισβολή ξενικών θαλάσσιων ειδών από τη ναυτιλία, τις ιχθυοκαλλιέργειες, το εμπόριο ειδών ενυδρείου, αλλά κυρίως η είσοδός τους από τη Διώρυγα του Σουέζ, ειδικά μετά την τελευταία μεγέθυνση του καναλιού τον Αύγουστο του 2015, βάζει σε κίνδυνο τη μοναδική βιοποικιλότητα της Μεσογείου, πλήττει την αλιεία και συχνά απειλεί τη δημόσια υγεία.

Τα είδη που έχουν εισέλθει στη Μεσόγειο Θάλασσα μετά τη διάνοιξη της Διώρυγας του Σουέζ το 1869 ονομάζονται Λεσσεψιανοί μετανάστες και η παρουσία τους στις δικές μας θάλασσες δεν είναι νέο φαινόμενο. Ενδεικτικά, το 1924 έκανε την εμφάνισή του στη Μεσόγειο το ψάρι Αγριόσαλπα (Siganus rivulatus) και το 1931 εντοπίστηκε στην Ελλάδα στην περιοχή της Κρήτης, όπου πήρε και την ονομασία Γερμανός καθώς η εμφάνισή του συνέπεσε με την Γερμανική κατοχή. Το 1953 έκανε την εμφάνισή του το ψάρι Λαγοκέφαλος (Lagocephalus sceleratus), στις ακτές του Ισραήλ, το οποίο έχει πάρει την ονομασία αυτή, καθώς τα δύο μπροστινά του δόντια είναι σαν αυτά του λαγού. Το 1976 έγινε η πρώτη καταγραφή της μέδουσας Rhopilema nomadica στη Μεσόγειο, της οποίας το τσίμπημα είναι επώδυνο και η παρουσία της σήμερα είναι έντονη στις ακτές του Ισραήλ, διώχνοντας τους τουρίστες από τις παραλίες και φράζοντας τους αγωγούς που διοχετεύουν νερό για την ψύξη των σταθμών παραγωγής ενέργειας και για τη λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης.

Ένας νέος Λεσσεψιανός μετανάστης που έκανε την εμφάνισή του στην Μεσόγειο καθώς και στις ελληνικές θάλασσες είναι το Λεοντόψαρο. Τα ψάρια αυτά, έχουν προκαλέσει τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στις θάλασσές μας, καθώς τρώνε τα πάντα. Ας δούμε όμως αναλυτικά κάποια από τα πιο καταστροφικά είδη για την Μεσόγειο και τις ελληνικές θάλασσες.

Αγριόσαλπα (Siganus rivulatus)

Το ψάρια αγριόσαλπα ή Γερμανός έχει προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα καθώς ως φυτοφάγο ψάρι τρέφεται με φύκια, τα οποία προσφέρουν τροφή και καταφύγιο για τα δικά μας ψάρια και αποτελούν μια πλούσια βιοποικιλότητα, η οποία είναι σημαντική για την αλιεία μας.

Λαγοκέφαλος (Lagocephalus sceleratus)

Ο Λαγοκέφαλος είναι ανώτερος θηρευτής και τρέφεται με πολλά είδη ψαριών εμπορικής σημασίας, μειώνοντας έτσι τους πληθυσμούς τους. Έχει κοφτερά δόντια με αποτέλεσμα να έχει την ικανότητα να σκίζει τα δίχτυα των ψαράδων με αποτέλεσμα να "κλέβει" τα ψάρια τους. Ο Λαγοκέφαλος μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 110cm και σε βάρος 1700gr. Έχει προσαρμοστεί πλήρως στα νερά της Μεσογείου λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά και στα ελληνικά ύδατα με αποτέλεσμα η εξάπλωσή του να γίνεται με ταχύτατους ρυθμούς.

Δεν καταναλώνεται λόγω της τετραδοτοξίνης ΤΤΧ, η οποία ξεκινάει από το συκώτι και καταλήγει στα σπλάχνα του ψαριού και θεωρείται θανατηφόρα για τον άνθρωπο κατά την κατανάλωση αυτού του ψαριού. Στην Ιαπωνία (καθώς προέρχεται από την Ερυθρά θάλασσα), θεωρείτο εκλεκτός "μεζές" καθώς χρησιμοποιείται στο σούσι αντί για τον τόνο. Υπάρχουν ειδικοί Σεφ, οι οποίοι εκπαιδεύονται από την κυβέρνηση της Ιαπωνίας και με ειδικούς χειρισμούς απομακρύνουν την τετραδοτοξίνη από το ψάρι αφήνοντας πάνω σε αυτό ένα ποσοστό της τάξης των 0.1%,το οποίο δεν μπορεί να βλάψει τον άνθρωπο.

Ως ακριβός μεζές λοιπόν, σερβίρεται στα πιο καλά εστιατόρια προσφέροντας στον καταναλωτή μια αίσθηση μουδιάσματος στο στόμα. Δυστυχώς στις δικές μας θάλασσες προκαλεί την μεγαλύτερη καταστροφή καθώς τρέφεται με πολλά είδη τα οποία θεωρούνται εμπορικά και καταλαμβάνει τις οικοθέσεις τους λόγω της ραγδαίας αναπαραγωγής του.

Λεοντόψαρο (Pterois miles)

Ένας πρόσφατος μετανάστης στις θάλασσες μας είναι το Λεοντόψαρο με τα εντυπωσιακά δηλητηριώδη αγκάθια του. Η πρώτη καταγραφή του ψαριού αυτού έγινε στην Ρόδο το 2015 και όπως λένε πολύ από τους επιστήμονες το ψάρι αυτό ήρθε και θα προκαλέσει μεγάλες καταστροφές, ίσως μεγαλύτερες και από αυτές που προκαλεί ο Λαγοκέφαλος. Θεωρείται πολύ καλός θηρευτής καταναλώνοντας τους γόνους των δικών μας ψαριών.

Οι "μανιακοί δολοφόνοι" του οικοσυστήματος μας αυξάνονται χρόνο με το χρόνο με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε στην καταστροφή του οικοσυστήματος μας, αλλά και στην εξαφάνιση των δικών μας ψαριών. Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε ένα μοντέλο σαν αυτό της Φλόριντας και της Καραϊβικής ως μέτρο αντιμετώπισης. Φανταστείτε αγαπητοί ψαροντουφεκάδες, αγώνα με στόχο μόνο αυτά τα είδη και χρηματικό έπαθλο. Πολύ δελεαστικό, βέβαια θα μπορούσαμε να βάλουμε και εμείς σε εφαρμογή το Relionmed, όπου μεγάλες ομάδες "εξολοθρευτών" έχουν αναλάβει δράση και το ποσό που θα μοιραστούν είναι 600.000 ευρώ. Καθαρισμούς ακτών και διαφόρων σημείων με διάφορα μέσα αλιείας, με στόχο αυτά και μόνο τα είδη…

Ας μην μείνουμε απλά θεατές, ας αναλάβουμε πρωτοβουλίες ας οργανωθούμε για να απαλλάξουμε όσο περνάει από το χέρι μας τις θάλασσες μας από ακόμα μια μάστιγα, αυτή των Λεσσεψιανών μεταναστών…..

Οι συντάκτες του άρθρου: Βασίλης Καλογερόπουλος & Ιωάννα Καρούμπαλη