Έκανε «μια βουτιά» και πέρασε η μέρα… Έκανε «δυο βουτιές» και πέρασε ένας χρόνος… Έκανε «τρεις βουτιές» κι αισθάνθηκε το σώμα του βαρύ. Έζησε την νιότη μέσα στο νερό. Τρεις δεκαετίες γεμάτες θάλασσα, κολύμπι κι άπνοια. Αρχικά τον κάλεσε το θήραμα. Αυτό που έπιανε, αυτό που του έφευγε μέσα από τα χέρια, αλλά κι αυτό που έβλεπε και δεν μπορούσε να πιάσει. Όμως καθώς πέρασαν τα χρόνια, κι άλλαζε το σώμα, άλλαξε κι η σκέψη του. Κι ήρθε η στιγμή που κατάλαβε, πως δεν ήταν μονάχα το ψάρι, που τον τραβούσε στο νερό. Ήταν το ταξίδι, η βουτιά, οι εικόνες του βυθού. Μα πρώτο και καλύτερο, το άγνωστο, το απρόοπτο, που προκύπτει όταν κυνηγά το ψάρι. Γεννά συναίσθημα, χαρούμενο και λυπητερό μαζί που δύσκολα το χαρακτηρίζεις. Είναι τα καμώματα της «ξελογιάστρας» θάλασσας, το «αιώνιο παιχνίδι». Έτσι μάγεψε τον ψαροτουφεκά και τον κρατά κοντά της...
Ουράνιο τόξο στον γκρίζο ουρανό
Ο καιρός είναι ακόμα άστατος. Βροχές και νότιοι άνεμοι επικρατούσαν λίγο πριν μπει ο Μάης. Πήγα στο νερό περισσότερο για συντήρηση, παρά για να πιάσω ψάρι. Άλλωστε τι ψάρι θα μπορούσα να πιάσω στην πρώτη αποχή, στα νερά της Αττικής. Εδώ μόνο οι ψαροτουφεκάδες ανώτατου επιπέδου έχουν τύχη και προοπτική. Αυτοί οι άξιοι δύτες, που βουτούν στην δεύτερη και τρίτη αποχή… Θολούρα συνάντησα από την πρόσμιξη των όμβριων υδάτων, και ψάρι ούτε για δείγμα. Καλά, καλά δεν έβλεπα ούτε σκάρους, ούτε γερμανούς. Θα έκανα υπομονή μέχρι να περάσει ο Μάης, να ταξιδέψω σε κάνα κοντινό κυκλαδονήσι. Εκεί θα είχα πιο πολλές πιθανότητες να πιάσω ψάρι, τότε θα έχουν καθαρίσει και τα νερά.
Ωστόσο έπρεπε να κάνω τις ενέδρες κανονικά στα πόστα που γνώριζα από καιρό. Αυτός θα ήταν και ο μοναδικός τρόπος που θα μπορούσε να δώσει έστω ένα ψάρι. Όσο για το ψαχτήρι ούτε λόγος να γίνεται. Σε αυτά τα νερά και ειδικά στα ρηχά τα ψάρια δεν βραχώνουν. Βουτιά στην βουτιά το σώμα άρχιζε να συνηθίζει το αυξανόμενο βάθος. Τα ένα συρτό κατέβασμα διαδεχόταν το άλλο. Ύστερα από ώρα ένοιωσα πιο άνετα μέσα στο νερό. Το χοντρό εφτάρι ρούχο, κάλυπτε ακόμα το σώμα μου. Τα μολύβια από το ρηχό συρτό του χειμώνα, μειώθηκαν κατά το ήμισυ. Δεν κουβαλούσα βάρη στην πλάτη. Στην ζώνη είχα τα μισά. Όσο λιγότερα βαρίδια έχω πάνω μου, τόσο πιο άνετα έβγαιναν οι βουτιές.
Έφτασα στον κάβο που κάποτε υπήρχε το μπουλούκι των σαργών. Μα τώρα δεν υπάρχει τίποτα… Μονάχα μια ομάδα από μερικούς μικρούς κακαρέλους φαίνονται. Και να που μια στήρα μικρού μεγέθους πετάχτηκε από την σκιά ενός βράχου και κατηφόρισε τρομαγμένη προς την αποχή. Την κοιτούσα καθώς έφευγε και την ζύγιζα με τον νου μου. Στην επιφάνεια σκεφτόμουν πόσο μάταιη θα ήταν η κατάδυση για ένα τέτοιο ψάρι. Σκέφτηκα να κάνω μια βουτιά μπας και εκεί που μπήκε υπήρχε κι άλλο ψάρι. Η πέτρα που μπήκε ήταν μισοθαμένη στο αμμοχάλικο κι από κάτω της, υπήρχε μια δεύτερη μικρότερη. Σχημάτιζε υποθαλάσσιο σκαλί. Προετοιμάστηκα για μια πιο βαθιά βουτιά στην αποχή. Μετά από λίγο έκανα το κεφάλι κάτω κι άρχισα την βουτιά. Έφτασα στο βυθό και προσγειώθηκα λίγο πιο εκεί. Διαπίστωσα πως είχα αρκετή ανάσα. Με μια χεριά πλησίασα την σκιά της πέτρας κι έβαλα το κεφάλι μου από κάτω. Δεν είδα τίποτα. Το θαλάμι ήταν δύσκολο, σκοτεινό. Ακόμα και το καταραμένο φακουδάκι να είχα στο χέρι, δεν θα κατάφερνα κάτι καλύτερο. Κοίταξα και την από κάτω στοά, της μικρότερης πέτρας, μα το ψάρι πουθενά. Πριν ανέβω, ενστικτωδώς έριξα μια ματιά γύρω μου. Ήταν σαν να σταμάτησε ο χρόνος. Ένα μικρό μπουλούκι από 5-6 συναγρίδες, γυροφέρνει λίγο πιο εκεί. Κατευθείαν παρέλυσα το σώμα μου κι άφησα την αρνητική πλευστότητα να με ακουμπήσει στο πυθμένα, Προσπάθησα να κρυφτώ όσο μπορούσα καλύτερα, πίσω από την μεγαλύτερη μισοθαμένη πέτρα, που μπήκε η στήρα.
Μόλις ακούμπησα το βράχο, με μια απαλή κίνηση, έφερα το όπλο σε θέση βολική και περίμενα για λίγο. Τα ψάρια ήταν πολύ ήρεμα, με πλησίασαν με άνεση και σιγουριά. Δεν πιστεύω αυτό που βλέπουν τα μάτια μου. Εκεί που δεν υπήρχε ούτε μαύρη καλόγρια, εμφανίζονται συναγρίδες. Είναι το απρόοπτο που δίνει χρώμα σε όλη την διαδικασία. Συνεχίζει να με συναρπάζει μετά από τόσο καιρό…
Σαν το ουράνιο τόξο μετά την βροχή, που δίνει ένα τόνο αισιοδοξίας στον γκρίζο ουρανού. Μεταμορφώνει το άψυχο σε ζωντανό, το ανέλπιδο σε ελπιδοφόρο… Έκανα το σώμα πίσω κι έβγαλα το όπλο μπροστά να ρίξω στο ψάρι που ήταν πιο κοντά. Τότε είδα το λάστιχο αρματωμένο στην πρώτη εγκοπή του καμακιού. Η δεύτερη σκηνή που είδα με τα μάτια της φαντασίας, ήταν την συναγρίδα να ξεκαμακώνεται και να φεύγει τραυματισμένη. Κι όμως το ψάρι ήταν τόσο κοντά, που ακόμα και στην πρώτη σκάλα, το λάστιχο μπόρεσε να δώσει την δύναμη που χρειάζεται το καμάκι, για να ξεπεράσει το σώμα του ψαριού. Μετά την τουφεκιά είδα καθαρά την δελφινιέρα να μένει ανοιχτή και το καμάκι περασμένο σε σίγουρο σημείο. Στην ανάδυση κατάλαβα πως ο χρόνος της βουτιάς, ήταν μεγάλος για τα δικά μου δεδομένα. Όμως σε καμιά φάση δεν ζορίστηκα και η βουτιά βγήκε άνετα και όχι μόνο. Ανταμείφθηκε με μια ωραία συναγρίδα μέτρια σε μέγεθος. Μα τι άλλο θα μπορούσα να ζητήσω από την θάλασσα; Ήμουν πλήρως ικανοποιημένος, από την διαδικασία και το αποτέλεσμα. Κι ακόμα περισσότερο, εφόσον η όλη σκηνή έγινε σε τόπο που δεν έβλεπα καλά, καλά ούτε σκάρο…
Το απρόοπτο κάνει το ψάρεμα με ψαροτούφεκο συναρπαστικό. Τούτο είναι που με κρατά στο νερό. Δεν έτυχε ούτε μια, ούτε δυο φορές. Έγινε πολλές, τόσες ώστε να καταλήξω στην ιδέα πως στην θάλασσα τίποτα δεν είναι σίγουρο, είτε έχει θετική, είτε αρνητική έκβαση προς τον ελεύθερο δύτη. Αξιοσημείωτη η στιγμή με την συναγρίδα, αλλά και με τον ροφό. Θα έβαζα στοίχημα, υποστηρίζοντας σθεναρά την άποψη, πως σε εκείνο το σημείο, αποκλείεται να υπάρχει τέτοιο ψάρι. Ίσως, πριν από πολλά, πολλά χρόνια. Για την σήμερον ημέρα, είναι κάτι αδύνατον και φανταστικό σαν την πεποίθηση ενός νέου ψαροτουφεκά, που φαντάζεται περισσότερα από αυτά που βλέπουν τα μάτια του...
Βάζω το κρασί, βάζεις το ψάρι…
Ακόμα έχει μείνει στο μυαλό μου η έκφραση εκείνης της γυναίκας. Ήταν μια μεσήλικη, με αστραφτερό βλέμμα, παρόλο τα χρονάκια της είχε όρεξη για χωρατά. Μόλις βγήκα από το νερό, ήρθε αμέσως κοντά και μου μίλησε. Κατάστρεψε μονομιάς το σχέδιο μου. Να κρύψω το ροφό και με μια γρήγορη κίνηση να τον βάλω στο ψυγείο του πάγου, που είχα στο αυτοκίνητο. Η απόσταση από το νερό, όπου είχα αφήσει το αμάξι, ήταν μικρή, περίπου σαράντα βήματα. Κι όμως δεν κατάφερα να τον κρύψω από την ομολογουμένως ευγενική γυναίκα, που με λόγο έξυπνο γεμάτο χιούμορ μου είπε «Βάζω το κρασί, βάζεις το ψάρι;»
Τον τελευταίο καιρό που δεν ταξιδεύω μακριά, ψαρεύω κοντά στην Αττική. Πολλές φορές πάω στο νερό βαριεστημένα, γιατί σε αυτά τα νερά οι λογικές πιθανότητες για κάτι καλό είναι ελάχιστες και μαθηματικά αποδίδονται με μονοψήφιο αριθμό. Παρόλο αυτά, το τι θα γίνει στην θάλασσα, το ορίζει αυτή και μόνο αυτή. Σίγουρα είχα την τύχη να βρεθώ την κατάλληλη στιγμή, στο κατάλληλο σημείο. Μα ήταν τόσο εύκολο να πιάσεις αυτό τον ροφό, που θα το χτυπούσε ο οποιοσδήποτε, αρκεί να τον έβρισκε πρώτος. Σε αυτά τα κατρακύλια κάποιες φορές εμφανίζονται στήρες. Ο τόπος δεν είναι μακριά και μπορώ να τον επισκεφτώ με το αυτοκίνητο, κάνοντας ακόμα και ένα απογευματινό, ξεκούραστο ψάρεμα. Ωστόσο το αποτέλεσμα δεν είχε κανένα στάνταρ και στην καλύτερη των περιπτώσεων, θα μπορούσα να πιάσω ένα καλό σηκιό ή καμιά τροφαντή στήρα.
Όταν γύρισα από την Σκύρο, άρχισα συστηματικά να εξερευνώ τις ακτές της Αττικής, έτσι βρήκα κι αυτό το μικρό σημείο. Μα δεν είμαι ο μόνος… Ωστόσο οι δαιδαλώδεις στοές που σχηματίζονται κάτω από τις σχεδόν στρογγυλές πέτρες, προστατεύουν τα ελάχιστα και πονηρεμένα ψάρια που βλέπω κατά καιρούς. Έτσι κι εκείνο το απόγευμα βρέθηκα στο τόπο αυτό, με ένα 82άρι στο χέρι όπλο για όλες τις δουλειές. Είπα να πάω σε εκείνη την πάντα, να κάνω κάνα συρτό στα κατρακύλια, αλλά και να ψάξω το μοναδικό θαλάμι που υπάρχει λίγο πιο μέσα, σε ένα αμμόφρυδο. Ακόμα κι αυτό που βρίσκεται λίγο πιο μέσα στον αμμώδη πυθμένα, σίγουρα δεν θα το ήξερα μονάχα εγώ. Αλλά θα το έβρισκε εύκολα ο οποιοσδήποτε είχε αποκτήσει εμπειρία στην θάλασσα. Ο βυθός έχει την προδιάθεση να βγάλει τέτοια σημεία αφού ρηχότερα σχηματίζει κι άλλα πιο μικρά, με στενές εσοχές που δεν φιλοξενούν ψάρια. Όσο για πιο βαθιά εκεί όπου εγώ δεν μπορώ να φτάσω, είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν ακόμα πιο καλά σημεία.
Ωστόσο ανοιχτά από εκεί, δεν έχει τύχη να δω ποτέ ψαροτουφεκά. Έφτασα το θαλάμι και λίγο πιο πέρα, διακρίνω την σιλουέτα ενός ψαριού, που κάθεται στην άμμο. Καλά, καλά δεν πρόλαβα να καταλάβω τι ψάρι ήταν. Ίσως ήταν σφυρίδα; Μα μια που το είδα και μια που τινάχτηκε και μπήκε μέσα, σαν αστραπή. Χαλάρωσα στην επιφάνεια καθώς το βάθος του θαλαμιού είναι στα όριά μου. Βάθος αστείο για τα δεδομένα άλλων μεγάλων και τρανών ελεύθερων δυτών...
Βούτηξα αφού είχα αρματώσει στο καμάκι και τα δυο λάστιχα. Έφτασα κάτω, ακούμπησα τα αριστερό χέρι στην άμμο κι έφερα το όπλο μπροστά. Το θαλάμι έχει τρία ανοίγματα. Μπορείς να δεις στο εσωτερικό του καθώς μπαίνει φως από μια μακρόστενη σχισμή, που υπάρχει στην οροφή. Αν δεν έχει κάτσει εκεί το ψάρι, τότε είναι περιττό να ψάξεις με φακό. Ο κενός χώρος ανεβαίνει πιο μέσα προς τα πάνω, αν το ψάρι περάσει μέσα, χάνεται. Δεν μπορείς να το βρεις. Κοίταξα την πρώτη και μεγαλύτερη τρύπα και δεν το είδα. Ύστερα γύρισα πιο αριστερά την ματιά μου και το όπλο και το είδα να τινάζεται, σηκώνοντας θολούρα. Ακαριαία γύρισα το όπλο ακόμα πιο εκεί, που ήταν το τρίτο και μικρότερο άνοιγμα για μια πεταχτή βολή. Δεν πρόλαβα να ρίξω, αλλά ούτε να καταλάβω τι ψάρι ήταν. Στην ανάδυση σκεφτόμουν πως θα ήταν δύσκολο να έχει γυαλώσει σφυρίδα. Μάλλον θα ήταν ροφός και επειδή καθόταν στην άμμο, είχε κάνει παραλλαγή ανάλογη, κι ήταν πολύ ανοιχτόχρωμος.
Ξαναβούτηξα δεύτερη και τρίτη φορά, μα δεν μου άφησε κανένα περιθώριο για βολή. Δεν το ξαναείδα. Ωστόσο πήρα θάρρος κι ελπίδα. Ίσως στα κατρακύλια κάτι να έβρισκα. Όταν έφτασα εκεί άρχισα να ψάχνω στο εσωτερικό των βράχων, κοιτώντας από παράθυρα που φωτίζονται και με τα χρόνια έχω μάθει. Πριν από λίγο, το σκηνικό που είδα στο θαλάμι κάτω από το αμμόφρυδο, μου είχε δημιουργήσει την πεποίθηση πως σήμερα, θα έβρισκα βραχωμένο ψάρι και γι’ αυτό δεν έκανα κανένα καρτέρι, παρά έψαχνα τις πέτρες, όπου μπορούσα να δω.
Ξεόπλισα τα δύο λάστιχα κι άφησα το ένα στην πρώτη σκάλα. Έκανα πολλές βουτιές εκεί, εντελώς άνετα, μια και το βάθος μου το επιτρέπει. Σε λίγο τελείωνε ο ψαρότοπος, είχε μείνει μονάχα ένα μικρό κομμάτι, που σχηματίζει μια εσοχή στην ακτή. Το απρόοπτο λαμβάνει χώρα και με αφήνει άναυδο. Δεν ξέρω αν ονειρεύομαι ή αν είμαι ξύπνιος. Ένας ροφός μεγάλος, κανονικός, σαν κι αυτούς που πιάνουμε στα νησιά. Βρίσκεται από κάτω μου ήρεμος και κολυμπά αργά. Απίστευτο, αμέσως τον ψυχολογώ και αντιλαμβάνομαι πως είναι νεόφερτο ψάρι. Δεν γνωρίζει τον βυθό και ψάχνει κάπου να βραχώσει. Σε λίγο κάνει το λάθος και μπαίνει σε γνωστή, πανεύκολη πέτρα. Ταράχτηκα με αυτό που έβλεπα και έχασα την ψυχραιμία μου.
Με πάσα ειλικρίνεια λέγω, πως δεινοπάθησα να φτάσω την πέτρα από την ταχυπαλμία που με είχε κυριεύσει. Τελικά βρέθηκα στο βυθό, και έβαλα το κεφάλι μου, κάτω από τον σχετικά μικρό ογκόλιθο. Ήξερα πως να βάλω το όπλο μέσα. Επίσης πως, το εσωτερικό της πέτρας, φωτίζετε αμυδρά από άλλα πολύ μικρά ανοίγματα. Δυο τρία ψάρια που έχουν μπει εκεί, τα είχα πιάσει και θυμώνουν με λεπτομέρεια το εσωτερικό του προσωρινού θαλαμιού. Τον είδα πεντακάθαρα. Μετακίνησα ελάχιστα το ψαροτούφεκο, έβαλα το καμάκι δυο τρία δάχτυλα, πίσω από το μάτι. Πάτησα την σκανδάλη, συνειδητοποιώντας εκ των υστέρων, πως το λάστιχο είναι οπλισμένο στην πρώτη εγκοπή του. Χτύπησα το ψάρι, μα δεν τόλμησα να τραβήξω το καμάκι. Τα άφησα όπως ήταν κι ανέβηκα για ανάσα, σκασμένος από το άγχος που με είχε πιάσει.
Στην επιφάνεια είδα αίμα να βγαίνει από ένα άλλο άνοιγμα του βράχου. Προς στιγμήν ηρέμησα και η επόμενη βουτιά έγινε πιο εύκολα όχι όμως και η ανάδυση, με αυτό που συνέβη. Όταν έβαλα το κεφάλι μου από κάτω, είδα το ροφό, μπροστά μου και το καμάκι αλλού για αλλού. Σίγουρα δεν ξεπέρασε τα χοντρά κόκαλα. Το ψάρι σπαρτάρισε έντονα μέσα στο θαλάμι και πέταξε το βέλος από πάνω του. …Το έβγαλα με προσοχή για να ξανά οπλίσω και να τον καμακίσω στην επόμενη βουτιά. Πιστεύοντας από το αίμα που έχασε, πως το ψάρι δεν έχει δυνάμεις να ξεφύγει. Όμως την ώρα που ανέβαινα είδα τον ροφό να πετιέται έξω. Άρχισα να χτυπάω στο νερό τα χέρια και τα πόδια σαν τρελός. Αν το ψάρι πήγαινε πιο εκεί, στα κατρακύλια, θα το έχανα σίγουρα. Ήμουν τυχερός για δεύτερη φορά εν συνεχεία. Το ψάρι τρόμαξε και ξαναμπήκε στην ίδια πέτρα. Όπλισα και τα δύο λάστιχα και το ξαναχτύπησα στο κεφάλι, σιγουρεύοντας το θήραμα, και επαναφέροντας την ψυχή μου στην θέση της…
Δυο λέξεις είναι ικανές να χαρακτηρίσουν το σκηνικό αυτό. Η μια είναι η τύχη κι άλλη ο πανικός. Ούτε λόγος για ψυχραιμία, ούτε λόγος για την σωστή αντιμετώπιση του θηράματος μετά από τόσα χρόνια ψαροτούφεκο. Δεν ήμουν καθόλου έτοιμος να αντιμετωπίσω το απρόοπτο. Ίσως το πρωτοφανές μέγεθος του ψαριού για τα δεδομένα του συγκεκριμένου τόπου, να με έκανε να αντιδράσω ανεξέλεγκτα. Θα έβαζα ακόμα και στοίχημα, πως σε εκείνο το σημείο, αποκλείεται να βρισκόταν τέτοιος ροφός. Όπως επίσης πως, μετά από τόσους και τόσους που έχω πιάσει, δε θα ήταν δυνατόν, ένας ροφός, να κάνει την καρδιά μου, να χτυπήσει τόσο γρήγορα. Ειδικά ο ροφός που οι κινήσεις του είναι πλέον τόσο προβλέψιμες…